De winterhardheid van vaste planten, bomen, grassen en heesters is het vermogen om de kou en/of vorst tijdens de wintermaanden te weerstaan. De winterhardheid varieert van plant tot plant, maar ook van orgaan tot orgaan. Zo zijn de stengels of de stam vaak beter winterhard dan bijvoorbeeld het blad van de plant. 

Aanduiding winterhard

In de Yarinde plantengids leest u terug hoe winterhard een tuinplant is. Bij de Rudbeckia leest u bijvoorbeeld dat deze winterhard is tot -35 graden Celsius. Echter is dit niet helemaal de juiste aanduiding. De juiste aanduiding is afhankelijk van waar een tuinplant van nature voorkomt. Deze plekken of gebieden zijn door wetenschappers ingedeeld op basis van de gemiddelde minimale temperaturen, genaamd 'zones'. Van nature groeien Rudbeckia planten in USDA zone 4. In deze zone daalt het kwik ongeveer tot -35 graden Celsius. De juiste aanduiding van winterhardheid bij de Rudbeckia is dus niet -35 graden Celsius, maar USDA - zone 4 - 'Uitstekend Winterhard'. Wat er eigenlijk wordt gezegd is: "De Rudbeckia komt voor in gebieden waar de gemiddelde minimale temperatuur ongeveer -35 graden Celsius is. Omdat de plant hier van nature vandaan komt, zijn ze bestand tegen deze lage temperaturen".

USDA - Temperatuurzones

Hieronder ziet u de USDA winterhardheidzones en de daarbij behorende temperaturen. Deze methode is in 1960 door de United States Department of Agriculture (USDA) ontwikkeld en wordt tegenwoordig ook in Europa aangehouden. 

USDA zones in °C

Winterhardheidzones - map van Europa

Hieronder ziet u een map van Europa met de gemiddelde minimale temperaturen. U ziet bijvoorbeeld dat mediterrane tuinplanten van nature groeien in USDA-zones 9 & 10. Nederland & België vallen in USDA-zone 7 & 8. Daarom zijn deze tuinplanten vaak niet winterhard in ons land. Een olijfboom is dus slecht, of zeer slecht winterhard. 

Winterhardheid zones in Nederland

Nederland en België liggen in USDA-Zone 8. Een klein gedeelte in het oosten valt in USDA-Zone 7. 

Let op: Verschil tussen winterhard en vorstgevoeligheid

De winterhardheid van tuinplanten zegt niet altijd iets over de vorstgevoeligheid. Ondanks dat planten uitstekend winterhard kunnen zijn, kunnen ze wel doodgaan door de vorst. Daarom is het verstandig om jongere planten af te dekken met een laag mulch. 

Foute termen & goed om te weten

De termen 'halfwinterhard' of 'volledig winterhard' worden ook gebruikt, maar zijn niet juist. Een plant kan niet-winterhard, tot zeer extreem winterhard zijn. Door klimaatverandering zijn de zones inmiddels om en nabij een halve zone verplaatst in noordoostelijke richting.